“Geleneksel çocuk oyunları için sokak temelli geleneksel oyun alanlarının yeniden keşfi” başlıklı bildirimi oldukça az sayıda ama ilgili bir gruba sundum.

Sunum özetim:

GELENEKSEL ÇOCUK OYUNLARI İÇİN SOKAK TEMELLİ GELENEKSEL OYUN ALANLARININ YENİDEN KEŞFİ

ÖZET

Şehirde, dış mekânlarda oluşan/oynanan oyunlarla iç mekânlarda oynanlar birbirlerinden oldukça farklıdır. Bu günümüzde yaşadığımız hızlı şehirleşme gerçeği üzerinden yeniden ele alınıp değerlendirilmelidir. Bugün yaşam alanlarımız, insan ölçeğini oldukça aşan ve hiç nefes alma, oyun oynama yeri bırakmayan çok katlı yapılaşmayla doludur ve sokaklar çocuklar yerine araçlara terkedilmiş durumdadır. Evlerimiz daralırken komşuluk ilişkileri kaybolmaya yüz tutmakta ve şehirde insana sadece önceden kurgulanmış, yapılı çevreler sunulmaktadır. Geleneksel oyunun, dostlukları pekiştirme, paylaşarak öğrenme ve sıcak sosyal ilişkiler kurma rolünün yerine, artık oyunun teknolojik aletlerle oynanan bir etkinliğe dönüşmesi söz konusudur.
Çocuğun temel gereksinimlerinden biri olan oyun oynama, şehir yaşamında oldukça engellerle dolu bir faaliyete dönüşmüş ve çocukla oyun birlikteliği sadece çocuk parklarıyla ilişkilendirilerek sınırlı ve kısır kalmıştır. Oyun alanları küçük yaştaki çocukların yeni oyun metodları keşfetmeleri ve risk almaları yönünde geliştirmesi gerekirken, önceden kurgulanmış çocuk parkları bunu çocuğa sunmaktan uzak görünmektedir. Çocukların mekan ve sosyal ilişki yoksunluğundan dolayı hayal etme gücü de gün geçtikçe zayıflamaktadır.Geleneksel oyunların çocukların dünyasından çekilmeye yüz tuttuğu bugünlerde, yeniden eski oyunları hatırlamak, yeniden onları öğrenmeye çalışmak nasıl önemli bir katkı ise, geleneksel oyun mekanı olarak yaşamda oldukça büyük yer eden sokakların da yeniden keşfedilmesi bir zarurettir. Sokakların yeniden insani boyuta bürünmesi, insana teslim edilmesi ve çocukla dolması kaybolan geleneksel değerleri geri getirmek için de gereklidir. Elbette ki, sokağın günümüz kültürüyle yeniden biçimlenmesi, sokak temelli yeni alanların üretilmesi ve bunun bugüne özgün şekilde yeniden tasarlanmasından söz edilmektedir. Yoksa donmuş bir cisim olarak eski sokağı, sosyal ilişkilerin çok değiştiği bugüne müze biçiminde getirmekten bahsedilmemektedir.
Bu çalışma, geleneksel oyunlarımızın mekanla ilişkisini çözümlemek ve geleneksel oyun alanlarını sokak temelli yeniden hatırlamak anlamında katkı sunmak niyetindedir. Çalışma, şehirleşme oranı 2014 yılı itibariyle %77 olan Türkiye’de şehirde çocuğa oyun alanı olarak sunulan mekanların yeniden geleneksel oyun alanı olan sokak üzerinden kurgulanması çabasıdır. Çalışma, geleneksel oyunlar için sokağın ve sokak merkezli alanların yeniden nasıl çocuklar için oyun mekanları olarak kullanılabileceğine dair bir arayışı içermektedir. Çalışmanın yöntemi, Türkiye’deki 1970’lerden bugüne çocuk ve oyun alanlarına ilişkin yapılmış akademik çalışmaların sokakta oynanan geleneksel oyunlarla birlikte değerlendirilmesi şeklindedir.
Çocukların en temel çocuk haklarından biri olan oyun oynama haklarına vurgu yapacak mekansal planlamaların gelenekten beslenerek yapılması acilen gerekmektedir. Şehirler çocuklar için dört mevsim yaşanabilecek yerler olmalıdır. Kış geldi diye eve kapanan ve teknolojik aletlerin oyunlarına esir düşen ya da tek alternatif olarak alışveriş merkezlerine sığınan çocuklarımızı, artık temel değerlerin aktarımını içeren gerçek oyunlarla ve gerçek mekanlarda oynamaya yönlendirmek temel arzudur.

Sunumumdan sonra gerçekleşen Valide Malhatun Anaokulubahçesinde gerçekleşen 1. Uluslararası Türk Dünyası Çocuk Oyun ve Oyuncakları Kurultayı işbirliğiyle düzenlenen “Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kültür Şenliği”ne katılma fırsatım olmadı ancak anaokulu gezme fırsatım oldu ve çok beğendim.

ESOGÜ VALİDE MALHATUN ANAOKULU’NDA KÜLTÜR ŞENLİĞİ HEYECANI (İHA/ESKİŞEHİR-İHA)

ESOGÜ VALİDE MALHATUN ANAOKULU’NDA KÜLTÜR ŞENLİĞİ HEYECANI (İHA/ESKİŞEHİR-İHA)

Sunum sonrası nihayet tanışma fırsatı bulduğumuz Açalya Alpan’la kaynaşma faslındaydık. Hoş bir sohbet ortamı oldu ve kendisini tanımaktan dolayı çok memnun oldum. Çocuklar üzerine ve kentsel tasarım üzerine muhabbet ettik.